Đối với bà con nông dân, đồng áng là tài sản lớn nhất đối với họ, một vụ mùa bội thu với cánh đồng bạt ngàn bông lúa trĩu nặng là niềm mong mỏi lớn nhất mà họ ấp ủ trong lòng.
Thế nhưng, mùa vụ nào cũng đều không như ý vọng vì sâu bệnh hại gây ra. Trong đó, bạc là lúa là một trong những bệnh hại nguy hiểm nhất mà bà con gặp rất nhiều khó khăn trong việc xử lý. Khi bệnh bạc lá lúa phát triển nặng, lá lúa khô trắng, hạt lép nhiều, năng suất giảm nghiêm trọng.
Để giúp bà con phòng trừ bạc lá lúa hiệu quả và triệt để, AT thông qua bài viết này sẽ cung cấp đầy đủ kiến thức về nguyên nhân bệnh bạc lá lúa, dấu hiệu nhận biết, cũng như thuốc trị bạc lá lúa tốt nhất hiện nay. Áp dụng đúng cách, đúng thời điểm – đảm bảo năng suất lúa tăng gấp 3 lần, vụ mùa thắng lợi lớn.
Contents
Bệnh bạc lá lúa là bệnh do vi khuẩn Xanthomonas oryzae pv. oryzae gây ra, lây lan nhanh qua nước, gió, và các vết thương trên cây lúa.
Vi khuẩn gây bệnh tấn công lá lúa làm cho lá bị úa vàng, khô cháy dần từ chóp lá vào trong. Cả cây lúa vì vậy bị ảnh hưởng, quang hợp kém, sinh trưởng yếu và cho năng suất thấp. Bạc lá lúa thường xuất hiện vào giai đoạn từ đẻ nhánh đến trổ bông – một thời điểm then chốt của mùa vụ.
Tình trạng bạc lá lúa diễn ra phổ biến tại khu vực Đồng bằng sông Cửu Long, đặc biệt trong mùa mưa và khi bà con áp dụng canh tác chưa đúng kỹ thuật.
Một điểm rất đáng sợ của bạc lá lúa là tốc độ lây lan cực kỳ nhanh. Chỉ trong vài ngày sau khi xuất hiện trên một vài cây, bệnh có thể lan ra toàn bộ ruộng nếu gặp điều kiện thuận lợi như mưa nhiều, ẩm độ cao, hoặc ruộng bị ngập úng.
Vi khuẩn bạc lá dễ dàng phát tán qua nước mưa, nước tưới, qua côn trùng, hoặc qua những công cụ làm đồng chưa vệ sinh kỹ. Với tốc độ lây lan nhanh như vậy, nếu bà con chậm trễ trong phòng trừ bạc lá lúa, hậu quả sẽ rất nặng nề.
Lá lúa xuất hiện vệt ướt nước ở chóp lá
Vết bệnh lan dần theo chiều dài lá, men theo gân lá
Không có mùi hôi, không có vết cháy đậm như các loại nấm gây bệnh:
Lá bị cháy từ chóp, vàng úa rồi chuyển nâu và khô giòn
Thân và bẹ lá có thể bị nhũn, chảy nhớt nhẹ
Ruộng lúa nhìn từ xa như bị “cháy lan”
| Tiêu chí |
Bạc lá lúa (do vi khuẩn) |
Cháy bìa lá (do nấm) |
| Vị trí vết bệnh | Bắt đầu từ chóp lá, lan theo gân | Bắt đầu từ rìa lá, vết bầu dục hoặc tròn |
| Màu sắc vết bệnh | Vàng nhạt → xám tro → bạc trắng | Vàng đậm → nâu đỏ → khô giòn |
| Tốc độ lây lan | Rất nhanh, đặc biệt sau mưa | Chậm hơn, phụ thuộc độ ẩm |
| Chất dịch tiết | Có thể có nước nhớt, mùi hơi tanh | Không có nước nhớt, không mùi |
| Mùa xuất hiện phổ biến | Mùa mưa, sau giai đoạn đẻ nhánh | Mọi vụ, nhưng nặng vào vụ đông xuân |
Thủ phạm chính gây ra bệnh bạc lá lúa là một loại vi khuẩn có tên khoa học Xanthomonas oryzae pv. oryzae.
Đây là một loại vi khuẩn chuyên gây bệnh bạc lá lúa trên cây, đặc biệt là ở phần lá. Vi khuẩn này nhỏ bé vô hình, không thể thấy bằng mắt thường, nhưng một khi tấn công thì có thể gây thiệt hại nặng nề tới 50–70% năng suất, nếu bà con không phòng trừ bạc lá lúa kịp thời.
Vi khuẩn này có khả năng tồn tại rất dai dẳng trong môi trường ngoài ruộng. Nó có thể bám trên:
Vi khuẩn sẽ xâm nhập vào lá lúa thông qua các vết xước nhỏ, hay những vết thương từ côn trùng hoặc gió mạnh làm rách lá.
Một khi đã xâm nhập, vi khuẩn sẽ phá hoại lá, làm tắc nghẽn quá trình quang hợp của cây, dẫn đến hiện tượng lá bị cháy, héo khô từ từ từ chóp lá lan xuống, chính là triệu chứng điển hình của bạc lá lúa.
Nếu nói vi khuẩn là thủ phạm chính thì thời tiết chính là “kẻ tiếp tay đắc lực” cho bệnh bạc lá lúa lây lan mạnh mẽ.
Chỉ cần vài ngày mưa liên tục, vi khuẩn sẽ nhân lên nhanh chóng và làm cháy lá hàng loạt, khiến ruộng bạc trắng.
Đây là một nguyên nhân khiến bạc lá lúa phát triển mạnh:
Nếu giống lúa đã mang mầm bệnh từ trước, khi gieo xuống ruộng gặp điều kiện thuận lợi là bệnh sẽ bùng phát ngay từ đầu vụ. Đặc biệt là các giống lúa không có khả năng kháng vi khuẩn, sẽ dễ bị “hạ gục” trong vòng vài ngày sau mưa lớn.
Bà con thường có thói quen bón nhiều đạm để cây lớn nhanh, xanh tốt. Nhưng đạm nhiều làm lá mềm, mỏng, cây dễ nhiễm bệnh. Nếu không cân đối với lân và kali, cây sẽ yếu, sức đề kháng kém, giống như người thiếu dinh dưỡng vậy.
Mặt khác, quản lý nước sai cách, để ruộng ngập liên tục, không tháo nước kịp thời, khiến rễ lúa ngạt, sinh trưởng chậm lại, vi khuẩn càng dễ xâm nhập hơn.
Ngược lại, nếu khô hạn đột ngột rồi ngập trở lại, cây cũng bị “sốc” và yếu đi – đó cũng là lúc vi khuẩn dễ dàng tấn công và gây bạc lá lúa toàn ruộng.
Vi khuẩn không chết đi mà chỉ “nằm chờ” trong rơm mục, trong đất, trong cỏ dại ven bờ ruộng. Đến vụ sau, chỉ cần gieo sạ lại là vi khuẩn sẽ tấn công ngay từ giai đoạn mạ non.
Đây là nguyên nhân bệnh bạc lá lúa âm thầm nhưng vô cùng nguy hiểm vì bà con thường chủ quan, cho rằng sau thu hoạch là xong. Thực tế, nếu không xử lý triệt để, bệnh bạc lá lúa sẽ quay lại mùa sau nhanh hơn, mạnh hơn và khó trị hơn.
Một trong những biểu hiện dễ thấy nhất khi bị bạc lá là hiện tượng cháy lá, khô lá từ chóp lan xuống. Lúc này, toàn bộ quá trình quang hợp bị gián đoạn nghiêm trọng. Lá không còn xanh tươi mà chuyển sang màu trắng bạc, quăn queo và giòn khô.
Lá lúa chính là “bếp ăn” để nuôi cây. Khi bị bệnh, lá không hấp thụ được ánh nắng, không tổng hợp dinh dưỡng, cây lúa mất đi nguồn sống chính. Hậu quả là:
Cây lúa bị bệnh bạc lá lúa từ sớm sẽ ảnh hưởng đến toàn bộ giai đoạn sinh trưởng, đặc biệt là giai đoạn làm đòng – trổ bông – chắc hạt. Do thiếu dinh dưỡng, gié lúa bị ngắn lại, bông nhỏ, tỷ lệ lép tăng cao.
Nhiều khảo sát thực tế tại miền Tây cho thấy:
Chi phí phát sinh gồm:
Với ruộng lớn, tổng chi phí có thể đội lên hàng triệu đồng/vụ chỉ để chữa một bệnh bạc lá lúa. Trong khi đó, nếu biết cách phòng ngừa ngay từ đầu, chi phí này gần như bằng không.
Ông bà ta xưa có câu: “Phòng bệnh hơn chữa bệnh” – và điều này đặc biệt đúng với bệnh bạc lá lúa. Nếu biết cách phòng ngừa từ đầu vụ, bà con có thể giữ cho ruộng luôn xanh tốt, năng suất cao, tiết kiệm được hàng triệu đồng mỗi vụ mùa.
Vi khuẩn gây bạc lá lúa có tốc độ lây lan cực nhanh, nhất là sau mưa. Vì vậy, việc kiểm tra đồng ruộng hàng ngày, đặc biệt sau các trận mưa lớn là bước quan trọng để phòng bệnh sớm.
Bệnh bạc lá lúa có thể thay đổi biểu hiện theo mùa, điều kiện thời tiết và cả giống lúa. Do đó, bà con nên:
Ưu tiên sử dụng các giống lúa đã được công nhận có khả năng kháng bạc lá lúa cao, ví dụ như: OM5451, OM6976, OM2517.
Chế phẩm sinh học chứa các vi sinh vật có lợi như: Bacillus subtilis, Streptomyces spp., Pseudomonas fluorescens…
Các vi sinh vật này có khả năng: Tiết ra chất kháng sinh tự nhiên, làm ức chế hoặc tiêu diệt vi khuẩn Xanthomonas oryzae. Cạnh tranh dinh dưỡng và không gian sống với vi khuẩn hại, khiến mầm bệnh không thể phát triển mạnh.
Khi bệnh bạc lá lúa đã xuất hiện và lan rộng trên ruộng, việc phòng ngừa không còn đủ. Lúc này, bà con cần áp dụng các biện pháp diệt trừ mạnh mẽ hơn.
Nổi bật có thể kể đến với sản phẩm sinh học Nano Bạc, AT Nano Đồng 500ml của AT giúp diệt trừ dứt điểm vi khuẩn gây bệnh bạc lá lúa.
“Năm ngoái ruộng tui ở Cái Bè (Tiền Giang) bị bạc lá lúa nặng, tưởng mất mùa. May nhờ cán bộ khuyến nông chỉ dùng chế phẩm AT, tui phun liền 2 lần là bệnh đứng liền, lúa trổ đẹp, bông dài. Vụ đó thu được 6,5 tấn/ha, mừng hú hồn luôn!”
– Chú Tư Nhẫn, ấp Tân Phong, Cái Bè, Tiền Giang.
Bà con nên chủ động chuẩn bị sẵn chế phẩm sinh học từ đầu vụ, để khi phát hiện bệnh là xử lý ngay – tránh chần chừ khiến bệnh lan rộng. Nếu trường hợp bệnh bạc lá lúa trên ruộng bà con đã lan rộng, bà con nên ưu tiên sử dụng sản phẩm sinh học để diệt trừ. Sản phẩm sinh học là lựa chọn hàng đầu cho bà con khi bà con muốn phòng trừ hiệu quả và bền vững các bệnh hại, bảo vệ mùa màng và bảo vệ sức khỏe chính mình.
.jpg "Bệnh Bạc Lá Lúa : Phòng Trừ Dứt Điểm - Cho Năng Suất Cao Gấp 3 5")
Giải pháp:
Giải pháp:
Trả lời: có thể tái phát, nếu như:
Tuy nhiên, nếu bà con trị đúng cách, rồi phòng ngừa tốt ở vụ sau, bệnh bạc lá lúa sẽ không quay lại hoặc chỉ tái phát rất nhẹ.
Nếu xử lý đúng thuốc, đúng thời điểm, thì:
Trả lời: Có thể, nếu bà con:
Tuy nhiên, trong trường hợp bệnh bạc lá lúa quá nặng, hoặc ruộng lớn, bà con nên hỏi thêm kỹ sư nông nghiệp hoặc cán bộ BVTV xã/phường để được tư vấn thêm về sản phẩm phù hợp với vùng đất, giống lúa.
Bệnh bạc lá lúa là một trong những mối nguy lớn nhất đe dọa sản xuất lúa nước ở nước ta. Vi khuẩn Xanthomonas oryzae pv. oryzae tuy nhỏ bé nhưng nếu không kiểm soát tốt, có thể khiến năng suất giảm đến 70%, ruộng thất thu, tốn kém chi phí, ảnh hưởng cả kế sinh nhai của bà con.
Tuy nhiên, nếu bà con hiểu rõ nguyên nhân bệnh bạc lá lúa, nhận biết đúng triệu chứng, kết hợp giữa biện pháp canh tác thông minh – sử dụng chế phẩm sinh học – và kiểm tra ruộng thường xuyên, thì việc phòng trừ bạc lá lúa không còn quá khó. Thậm chí, bà con có thể tăng năng suất gấp 3 lần, giữ vững nguồn thu nhập ổn định và lâu dài.
Giỏ hàng của bạn hiện tại chưa có sản phẩm nào.
