Chọn giống lúa đúng chuẩn là yếu tố quyết định đến 60–70% thành công của vụ mùa. Nếu bà con chọn giống lúa đúng chuẩn, phù hợp với điều kiện thời tiết, thổ nhưỡng địa phương sẽ tạo ra vụ mùa bội thu từ đợt lúa trĩu bông, tốn kém ít công chăm trồng hơn mà lại thu về năng suất mùa màng vượt trội.
Nếu chọn giống lúa kém chất lượng, bà con không chỉ thất thoát năng suất mà còn đối mặt với sâu bệnh hại, chi phí tăng cao, thu về không được bao nhiêu mà lại bỏ ra rất nhiều từ công sức đến thời gian, tiền bạc.
Bài viết dưới đây, AT sẽ chia sẻ đến bà con chi tiết cách chọn giống lúa chất lượng, kèm theo những lưu ý quan trọng giúp bà con chọn giống lúa đạt chuẩn, cho năng suất mùa màng vượt trội.
Contents
Chọn giống lúa quyết định đến 60–70% năng suất toàn vụ mùa. Một giống tốt sẽ tạo điều kiện để cây sinh trưởng mạnh, đẻ nhánh khỏe, trổ đều và cho hạt chắc, nặng, đạt chất lượng thương phẩm cao. Đặc biệt, giống phù hợp sẽ giúp bà con thu được sản lượng cao, ít hao hụt sau thu hoạch.
Ngoài ra, giống tốt còn tạo ra hạt gạo thơm ngon, dễ tiêu thụ trên thị trường, mang lại giá trị kinh tế cao hơn. Do đó, chọn giống lúa là bước đầu tiên nhưng có vai trò then chốt trong việc nâng cao hiệu quả sản xuất.
Trong điều kiện biến đổi khí hậu hiện nay, sâu bệnh và thời tiết thất thường là những yếu tố ảnh hưởng trực tiếp đến sự sinh trưởng của cây lúa. Việc chọn giống lúa đạt chuẩn giúp cây có khả năng chống chịu tốt với các loại bệnh phổ biến như đạo ôn, bạc lá, rầy nâu, khô vằn…
Ngoài sâu bệnh, cây lúa cũng cần chống chịu được với thời tiết khắc nghiệt như hạn hán, úng ngập, rét đậm hoặc nắng nóng kéo dài. Chọn giống lúa tốt sẽ có cơ chế sinh học phù hợp để phát triển trong điều kiện khắc nghiệt, từ đó giảm thiểu thiệt hại cho bà con.
Chọn giống lúa tốt, cây khỏe mạnh từ đầu sẽ giúp bà con tiết kiệm rất nhiều chi phí trong suốt vụ mùa. Cụ thể, cây ít sâu bệnh thì sẽ ít phải sử dụng thuốc bảo vệ thực vật. Cây sinh trưởng cân đối thì cũng cần ít phân bón hơn để đạt năng suất tối ưu.
Việc tiết kiệm được chi phí đầu vào là yếu tố rất quan trọng trong bối cảnh giá vật tư nông nghiệp ngày càng tăng cao. Do đó, lưu ý khi chọn giống lúa là nên ưu tiên các giống khỏe, ít bệnh để tiết kiệm tối đa chi phí đầu tư.
Chọn giống lúa không chỉ ảnh hưởng đến vụ mùa hiện tại mà còn tác động lâu dài đến chất lượng đất, môi trường và tính bền vững trong sản xuất nông nghiệp. Một giống lúa phù hợp sẽ giúp nhà nông giảm sử dụng thuốc hóa học, giảm ô nhiễm môi trường và bảo vệ sức khỏe.
Trong xu hướng nông nghiệp sạch, nông nghiệp hữu cơ hiện nay, việc chọn giống lúa đạt chuẩn ngay từ đầu là nền tảng giúp bà con chuyển mình sang mô hình canh tác hiện đại, an toàn và lâu dài.
Khí hậu và thổ nhưỡng là yếu tố quyết định tính thích nghi của giống lúa. Việc chọn giống lúa tốt cho thổ nhưỡng miền Bắc chưa chắc đã phù hợp với miền Nam, và ngược lại. Ví dụ, các vùng trồng lúa cấy ở miền Bắc cần giống chịu rét, còn vùng sạ ở miền Tây lại cần giống chịu hạn, chịu phèn, mặn.
Cách chọn giống lúa đạt chuẩn là cần khảo sát điều kiện đất đai, lượng mưa, mực nước, độ mặn… trước khi chọn giống. Vùng cao chọn giống chịu lạnh, vùng trũng chọn giống chống ngập. Không nên chọn giống theo phong trào, mà phải căn cứ vào thực tế tại địa phương.
Sâu bệnh là mối đe dọa lớn đối với năng suất lúa. Việc chọn giống lúa có khả năng kháng bệnh là yếu tố sống còn trong điều kiện hiện nay. Các bệnh phổ biến như đạo ôn, rầy nâu, bạc lá, khô vằn… nếu không phòng ngừa từ đầu sẽ gây thất thu nặng nề.
Bà con nên ưu tiên những giống đã được thử nghiệm và chứng minh có khả năng kháng bệnh tốt. Kết hợp với các biện pháp IPM (quản lý dịch hại tổng hợp), chọn giống kháng bệnh giúp bà con bảo vệ năng suất một cách hiệu quả và an toàn.
Mỗi mùa vụ có khung thời gian gieo trồng và thu hoạch riêng. Nếu chọn giống lúa không phù hợp với lịch mùa vụ, cây sẽ trổ bông không đúng lúc, gặp bất lợi về thời tiết hoặc sâu bệnh.
Lưu ý khi chọn giống lúa là phải chọn giống có thời gian sinh trưởng phù hợp: giống ngắn ngày cho vụ thu đông, giống trung ngày cho hè thu, giống dài ngày cho đông xuân. Việc linh hoạt sử dụng các giống khác nhau giúp đảm bảo hiệu quả canh tác 2–3 vụ mỗi năm.
Bà con không nên chỉ tin vào quảng cáo hoặc thông tin giống lúa trên bao bì. Cách chọn giống lúa đạt chuẩn là phải dựa vào năng suất thực tế từ các mô hình đã triển khai tại địa phương.
Bà con có thể liên hệ với cán bộ khuyến nông, các hợp tác xã để tham khảo kết quả thực nghiệm, từ đó chọn giống phù hợp. Nên tránh chọn các giống mới mà chưa qua kiểm nghiệm rộng rãi để tránh rủi ro không đáng có.
Một giống lúa đạt chuẩn cần được Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn, hoặc các Trung tâm Khuyến nông cấp tỉnh công nhận và khuyến cáo sử dụng. Các giống này đã trải qua quá trình khảo nghiệm chặt chẽ về năng suất, khả năng chống chịu và chất lượng hạt.
Cách chọn giống lúa đạt chuẩn là luôn ưu tiên các giống có trong danh sách khuyến cáo, vì đó là những giống đã phù hợp với điều kiện vùng miền. Tránh mua các giống trôi nổi, chưa rõ nguồn gốc và chưa được thử nghiệm thực tế.
Giống lúa lai F1 là lựa chọn tốt cho những vùng chuyên canh hoặc thâm canh lúa. Giống lai thường có khả năng sinh trưởng mạnh, đẻ nhánh khỏe, chống chịu tốt và cho năng suất cao hơn từ 20–30% so với giống thuần.
Tuy nhiên, lưu ý khi chọn giống lúa lai là chi phí giống thường cao hơn và không để lại hạt giống cho vụ sau. Do đó, bà con cần tính toán hiệu quả kinh tế kỹ lưỡng trước khi sử dụng giống lai cho diện tích lớn.
Nguồn giống quyết định chất lượng lúa từ đầu vụ. Bà con nên mua giống từ các viện nghiên cứu, trung tâm giống, đại lý phân phối có giấy phép rõ ràng. Tránh mua giống lúa trôi nổi ở các chợ, cơ sở không rõ nguồn gốc, không có bao bì, tem mác.
Lưu ý khi chọn giống lúa là phải kiểm tra tem chống hàng giả, hạn sử dụng, nơi sản xuất và tỷ lệ nảy mầm được in rõ ràng trên bao bì. Giống tốt phải được bảo quản đúng cách, không ẩm mốc, không hôi mốc.
Trước khi gieo, nên kiểm tra tỷ lệ nảy mầm bằng cách ủ thử một lượng nhỏ giống. Nếu tỷ lệ nảy mầm dưới 85%, nên đổi giống khác để tránh hao hụt khi gieo sạ.
Đồng thời, cần đảm bảo giống không bị lẫn tạp, không bị thoái hóa sau nhiều vụ tự để lại. Một giống thuần chất lượng sẽ cho cây lúa phát triển đồng đều, dễ chăm sóc và thu hoạch.
Trước khi chọn giống, bà con cần xác định rõ điều kiện đất đai, mùa vụ, khí hậu nơi canh tác. Mỗi vùng có đặc điểm thổ nhưỡng khác nhau như đất phù sa, đất phèn, đất cát pha… Do đó, cách chọn giống lúa đạt chuẩn là phải khảo sát kỹ lưỡng trước khi mua.
Việc nắm rõ đặc tính đất và lịch mùa vụ giúp chọn đúng giống có thời gian sinh trưởng phù hợp, tránh hiện tượng cây trổ bông gặp mưa bão hoặc sương giá, làm giảm năng suất.
Sau khi xác định điều kiện sản xuất, bà con nên chủ động liên hệ với cán bộ khuyến nông, trung tâm giống, hoặc các hợp tác xã để được tư vấn cụ thể. Đây là nguồn thông tin đáng tin cậy, cập nhật nhanh nhất các giống lúa mới và hiệu quả.
Lưu ý khi chọn giống lúa là không nên tin hoàn toàn vào quảng cáo của nhà cung cấp giống. Hãy ưu tiên thông tin từ các cơ quan chuyên môn để đảm bảo chất lượng và hiệu quả canh tác.
Khi đã xác định được giống phù hợp, hãy chọn mua tại đại lý uy tín, nơi có giấy tờ kiểm định giống rõ ràng. Không nên vì ham rẻ mà mua giống ở chợ hoặc cơ sở không có thương hiệu, dễ gặp giống giả, giống kém chất lượng.
Cách chọn giống lúa đạt chuẩn là phải đọc kỹ bao bì, tem mác, ngày sản xuất, nơi sản xuất, hạn sử dụng. Bà con cũng có thể yêu cầu nơi bán cung cấp giấy kiểm nghiệm nếu cần thiết.
Đây là bước cực kỳ quan trọng nhưng nhiều bà con thường bỏ qua. Hãy ủ thử giống trong điều kiện lý tưởng (ẩm, ấm) và theo dõi sau 3–5 ngày. Nếu tỷ lệ nảy mầm đạt từ 85% trở lên thì mới tiến hành gieo sạ toàn bộ ruộng.
Nếu tỷ lệ nảy mầm quá thấp, chứng tỏ bà con đã chọn giống lúa đã bị thoái hóa hoặc bảo quản kém. Trong trường hợp đó, nên đổi giống khác để tránh thiệt hại lớn về sau.
Sau mỗi vụ mùa, bà con nên theo dõi năng suất, chất lượng hạt, khả năng kháng bệnh của từng giống đã sử dụng. Việc ghi chép cụ thể giúp đánh giá hiệu quả giống và làm cơ sở để lựa chọn giống lúa cho những vụ mùa tiếp theo.
Một người nông dân thông minh là người luôn học hỏi từ thực tế. Việc tự xây dựng sổ tay giống cá nhân sẽ giúp bà con chủ động hơn và canh tác hiệu quả hơn theo thời gian.
Đây là nhóm giống lúa thuần được Viện Lúa ĐBSCL nghiên cứu và lai tạo thành công. Những giống này có đặc điểm sinh trưởng ngắn ngày (từ 95–105 ngày), phù hợp với lịch thời vụ tại nhiều vùng canh tác.
OM5451, OM18 hay OM9582 có khả năng đẻ nhánh khỏe, trổ đều, hạt gạo trắng đẹp, cơm mềm, ít bạc bụng, đạt chuẩn xuất khẩu. Đặc biệt, OM5451 có khả năng kháng rầy, khô vằn khá tốt và thích nghi với vùng đất phèn, mặn nhẹ.
Cách chọn giống lúa đạt chuẩn là ưu tiên giống đã được chứng minh năng suất ổn định trong nhiều vụ và thích hợp với tập quán canh tác địa phương. Bà con tại miền Tây có thể dùng nhóm OM cho cả 3 vụ: Đông Xuân, Hè Thu, Thu Đông.
Đây là các giống lúa thơm cao cấp được ưa chuộng tại khu vực Đồng bằng sông Cửu Long. Trong đó, ST25 nổi tiếng với giải thưởng “Gạo ngon nhất thế giới”. Giống có thời gian sinh trưởng trung bình, thích hợp canh tác vụ Đông Xuân và Hè Thu.
Lúa Đài Thơm 8, ST24, ST25 có hạt dài, đẹp, cơm dẻo, thơm tự nhiên, phù hợp với thị trường xuất khẩu cao cấp. Ngoài năng suất khá cao (6–8 tấn/ha), nhóm giống này còn có khả năng chống chịu mặn, phèn, sâu bệnh tốt.
Lưu ý khi chọn giống lúa là nên canh tác các giống này ở vùng có điều kiện thổ nhưỡng tốt, có nước ngọt chủ động để phát huy hết tiềm năng chất lượng.
Đây là những giống lúa lai 2 dòng có thời gian sinh trưởng từ 100–110 ngày, phù hợp cho vụ Đông Xuân hoặc Hè Thu. Nhóm giống này có ưu điểm là sinh trưởng mạnh, ít đổ ngã, chịu hạn tốt và ít sâu bệnh.
Đặc biệt, Nhị Ưu 838 được đánh giá cao về năng suất, lên đến 8–9 tấn/ha nếu canh tác đúng kỹ thuật. TH3-3 thì nổi bật với khả năng chống chịu thời tiết khắc nghiệt, phù hợp vùng chuyển đổi từ đất rẫy sang trồng lúa.
Cách chọn giống lúa theo hướng lai F1 sẽ giúp bà con nâng cao hiệu quả canh tác trong điều kiện đất khó hoặc vùng thiếu nước.
Vụ Đông Xuân diễn ra vào thời điểm lạnh nhất trong năm, đặc biệt ở khu vực miền Bắc và Bắc Trung Bộ. Vì vậy, cách chọn giống lúa đạt chuẩn là phải ưu tiên những giống chịu rét tốt, thời gian sinh trưởng phù hợp với điều kiện nhiệt độ thấp.
Một số giống phù hợp cho vụ này gồm: Bắc Thơm số 7, TBR225, Q5, Nhị Ưu 838… Những giống này vừa cho năng suất cao vừa có khả năng chống rét, chịu sương muối khá tốt, giúp cây phát triển ổn định từ đầu vụ.
Lưu ý khi chọn giống lúa Đông Xuân là nên tránh giống mẫn cảm với nhiệt độ thấp hoặc dễ đổ ngã do mưa xuân kéo dài.
Vụ Hè Thu thường rơi vào thời điểm nắng nóng cao điểm, mưa bất thường và sâu bệnh phát triển mạnh. Do đó, cần chọn giống có sức sinh trưởng khỏe, chịu hạn tốt và chống chịu rầy nâu, đạo ôn, khô vằn.
Các giống khuyến cáo cho vụ Hè Thu gồm: OM5451, OM9577, OM6976, Đài Thơm 8… Những giống này có khả năng phát triển tốt trong điều kiện khô hạn đầu vụ, đồng thời chống chịu sâu bệnh trong giai đoạn trổ và chín.
Cách chọn giống lúa đạt chuẩn vụ Hè Thu là chọn giống ngắn ngày để rút ngắn thời gian canh tác, hạn chế ảnh hưởng mưa lũ cuối vụ.
Vụ Thu Đông diễn ra trong khoảng từ tháng 8 đến tháng 11, thường bị ảnh hưởng bởi bão lũ cuối năm. Vì vậy, nên chọn giống lúa ngắn ngày (90–100 ngày), sinh trưởng nhanh để thu hoạch sớm, tránh ngập úng và gió mạnh.
Một số giống thích hợp gồm: OM2517, OM6162, OM4900, OM2031… Những giống này giúp bà con chủ động thu hoạch trước mùa mưa bão, đồng thời vẫn đảm bảo năng suất cao và chất lượng gạo ổn định.
Lưu ý khi chọn giống lúa Thu Đông là nên ưu tiên khả năng thoát nước tốt, cứng cây, ít đổ ngã khi có mưa lớn hoặc gió mạnh.
Nhiều bà con vì nghe tin giống nào đó “đang hot”, được quảng bá rầm rộ nên vội vàng mua về gieo trồng mà không xem xét giống đó có phù hợp với điều kiện đất đai, khí hậu hay kỹ thuật canh tác của mình hay không. Hệ quả là cây không phát triển đúng kỳ, dễ sâu bệnh, dẫn đến năng suất kém.
Cách chọn giống lúa đạt chuẩn là phải khảo sát thực tế địa phương, hỏi ý kiến cán bộ kỹ thuật, không chạy theo xu hướng mà bỏ qua yếu tố phù hợp.
Việc giữ giống từ vụ trước để sử dụng lại trong nhiều mùa có thể tiết kiệm chi phí trước mắt, nhưng về lâu dài sẽ làm giống bị thoái hóa, lẫn tạp, dẫn đến giảm năng suất, phẩm chất gạo kém và cây lúa dễ bị sâu bệnh.
Lưu ý khi chọn giống lúa là nếu có tự giữ giống thì chỉ nên dùng trong 1–2 vụ, sau đó nên mua lại giống mới từ nơi uy tín để đảm bảo độ thuần và sức sống của giống.
Mỗi giống lúa có yêu cầu riêng về điều kiện đất, khí hậu và cách chăm sóc. Ví dụ, giống lúa dài ngày trồng vào vụ ngắn dễ gặp mưa bão, giống chịu phèn trồng ở đất cát pha không phát huy được hết tiềm năng.
Vì vậy, cách chọn giống lúa đạt chuẩn là phải căn cứ vào yếu tố địa phương: vùng đất, nguồn nước, kỹ thuật canh tác hiện có để chọn giống tương thích.
Một số bà con vì chủ quan nên không thử nảy mầm giống trước khi gieo, đến khi gieo sạ xong mới phát hiện giống nảy kém, lúa mọc không đều, phải dặm lại hoặc gieo lại toàn bộ, gây tốn kém, chậm thời vụ.
Lưu ý khi chọn giống lúa là nên thử tỷ lệ nảy mầm với ít nhất 100 hạt, theo dõi sau 3–5 ngày. Nếu tỷ lệ đạt từ 85% trở lên thì mới nên gieo sạ đại trà.
Giống lúa mới thường được cải tiến về năng suất và khả năng kháng bệnh. Tuy nhiên, bà con nên chọn những giống đã qua khảo nghiệm thực tế tại địa phương ít nhất 2–3 vụ để đảm bảo tính thích nghi và hiệu quả canh tác.
Lưu ý khi chọn giống lúa mới là cần xin tư vấn từ cán bộ kỹ thuật hoặc trung tâm khuyến nông trước khi gieo sạ.
Bà con nên chọn giống có chất lượng gạo ngon, hạt dài, cơm thơm dẻo như ST25, Đài Thơm 8, OM18. Những giống này vừa đáp ứng nhu cầu thị trường trong nước vừa có giá trị xuất khẩu cao.
Cách chọn giống lúa phù hợp tiêu thụ là phải theo định hướng kinh tế của gia đình và thị trường quanh vùng.
Đối với vùng đất phèn ở Đồng Tháp Mười, Long An, Kiên Giang… bà con nên chọn giống lúa có khả năng chịu phèn tốt như: OM5451, OM2517, OM6976, Đài Thơm 8. Đây là những giống đã được kiểm chứng phù hợp điều kiện này.
Cách chọn giống lúa đạt chuẩn ở vùng đất phèn là cần kết hợp cả cải tạo đất và chọn đúng giống chống chịu tốt.
Giỏ hàng của bạn hiện tại chưa có sản phẩm nào.
