Nhóm rệp sáp hại Cam Quýt Bưởi Chanh

Một số điều cơ bản về Rệp sáp hại Cam Quýt Bưởi Chanh.

Tên khoa học của rệp sáp hại Cam Quýt Bưởi Chanh là Citrus mealybug (rệp sáp cam quýt, tiêu biểu trên cây bưởi).

Tuy nhiên, cây ký chủ của nó không chỉ có các cây thuộc họ cam quýt.

Mà còn gây hại chủ yếu trên các cây công nghiệp như:

1. Cà phê (cà phê chè và cà phê vối, có thể làm chết cây non)
2. Ca cao
3. Hồ tiêu,
4. Dừa
5. Khóm
6. Các cây khác như nho, chuối, xoài, gừng, tất cả loài hoa, rau….

Và nó được phát hiện trên 70 họ cây trồng khác nhau.

Chúng sinh sống gây hại ở chùm quả, mặt dưới lá, cành tiêu và ngay cả ở dưới rễ. Chích hút nhựa làm chùm quả héo, rụng non và tạo môi trường cho nấm muội phát triển làm đen vỏ quả, mặt lá, ảnh hưởng đến quang hợp. Rệp sáp có loài kiến cộng sinh bằng cách kiến đen tha rệp từ nơi này sang nơi khác. Từ cây này sang cây khác mỗi khi chỗ rệp đang chích hút đã cạn kiệt nhựa. Ngược lại, trong chất bài tiết của rệp có chứa nhiều chất đường mật làm thức ăn cho kiến.

Rệp sáp gây hại vùng rễ và tất cả các bộ phận của cây chủ yếu là tán lá và trái. Khi rệp sáp tấn công vùng rễ, làm cho lá cây bị hại héo và vàng úa có thể nhầm với triệu chứng bị khô. Rễ đôi khi bị khảm một lớp mô nấm màu trắng xanh và bị còi cọc. Rệp sáp có khả năng di chuyển hoạt động tích cực trong suốt vòng đời của chúng. Con đực sống khoảng 27 ngày (từ khi nở cho đến khi trưởng thành và chết). Còn đối với con cái sống khoảng 115 ngày. Vòng đời (từ trứng cho đến khi đẻ trứng) biến thiên từ 20 đến 44 ngày.

Trứng

Trứng được xếp thành những khối trắng, giống xốp, được gọi là ovisacs, trên thân cây có múi, cho thấy sự xuất hiện của rệp sáp trên cây. Dấu hiệu như:

Trứng vàng nhạt.

Có màu vàng nhạt.

Có hình bầu dục.

Và dài khoảng 0,3 mm.

Một con rệp cái có thể đẻ từ 300 đến 600 quả trứng trong đời, được xếp vào các nhóm từ 5 đến 20 tuổi. Tùy thuộc vào mùa, trứng nở có thể xảy ra sau sáu đến 10 ngày hoặc vài tuần. 

Trưởng thành

Khi trưởng thành rệp có kích thước khoảng từ 3 mm (con cái) đến 4,5 mm (con đực). 

Con cái không có cánh, màu trắng nâu nhạt, có chân màu nâu và râu. 

Cơ thể của những con cái trưởng thành được bọc bằng sáp trắng. Có một đường sọc màu xám đặc trưng dọc theo phía sau của chúng. 

Các sợi sáp ngắn có thể được nhìn thấy xung quanh lề của thân hình bầu dục của chúng bằng một đôi dây tóc dài hơn có mặt sau của cơ thể. 

Các động vật đẻ bằng lông không có lông và do đó phải được vận chuyển tới các cây ký chủ tiếp theo, mặc dù chúng có thể bò trên những khoảng cách ngắn.

Những cái chết có thể thổi bay bằng gió. 

Con cái có thể sống đến 29 ngày tùy thuộc vào cây chủ. Con đực có màu sắc tương tự như con đực và có hai sợi sáp màu trắng trổ hướng ra phía sau. 

Những con đực trưởng thành có cánh và do đó có khả năng bay đến những cây chủ mới để làm mục đích giao phối. 

Sau khi nổi lên, con đực sống trong một đến hai ngày mà chúng không có khả năng cho ăn. 

Các bọ cánh cứng vẫn di chuyển trong suốt vòng đời của chúng, ngoại trừ con đực

Thiệt hại

Việc rệp ăn lá dẫn đến các lá bị:

• Héo
• Biến dạng
• Màu vàng
• Lá non
• Tăng trưởng còi cọc
• Cây bị nhiễm bệnh 

Những vết cắn của rệp sáp dẫn đến sự phát triển của nấm mốc. Ngoài làm cho cây xấu mã, nấm mốc có thể làm giảm chất lượng trái cây bằng cách giảm khả năng quang hợp của lá. 

Làm giảm năng suất cây trồng. Dẫn đến trái cây có chất lượng cũng như mẫu mã kém. Sự phát triển của nấm mốc trên trái cây dẫn đến không thể bán hàng với giá trị cao. Nếu không loại bỏ quả sau khi thu hoạch, các con rệp còn lại vẫn tiếp tục sinh sôi, gây mất mát trong quá trình vận chuyển và lưu kho

Mùa sinh sản

Rệp sáp thường gặp nhất vào mùa xuân và đầu hè. Một vài thế hệ chồng chéo xảy ra trong một năm. Nhưng chỉ một chu kỳ (Mùa Xuân – Mùa hè) là mối quan tâm lớn đối với người trồng cây có múi. Ở cây bưởi, rệp sáp thường tồn tại ở mức cao trong suốt mùa hè và vào mùa thu. Sinh sản của rệp sáp có thể xảy ra quanh năm, dẫn đến số lượng rệp ăn lá liên tục tăng lên.

Lây lan

Sự phân tán của rệp sáp có thể gây ra bởi các chế độ hoạt động hoặc thụ động. Ngoài việc lây lan giữa các cây gần nhau, rệp có thể được vận chuyển bằng gió, trên bàn chân chim, hoặc bằng máy móc và đội ngũ lao động. Ngoài ra, những con rệp sáp  và trứng của nó thường có mùi ngọt giống mật ong khiến kiến tưởng nhầm, và do đó thường mang chúng từ cây này sang cây khác.

BIỆN PHÁP PHÒNG TRỊ

Biện pháp hóa học

Kiểm soát hóa học các rệp trên cây có múi thường là một chiến lược không hiệu quả do thói quen ẩn náu trong những khe nứt giữa lá và quả. Xịt nước cao áp có hiệu quả vừa phải để đạt được sự kiểm soát. Một máy bơm mạnh mẽ và thuốc trừ rệp thâm nhập, có thể được sử dụng để kiểm soát quần thể côn trùng trưởng thành. Cũng đã được đề nghị sử dụng xà phòng sinh học. Các ứng dụng xịt trước và sau khi nở được khuyến cáo để hạn chế rệp sáp. Nếu phòng được trước mùa xuân là chiến lược hiệu quả nhất để phòng trừ rệp sáp trên cây  có múi. Sau khi mùa xuân mà thấy xuất hiện rệp sáp, phải phụn ngay lập tức do hầu hết các quả trứng đã nở để ngăn chặn.

Biện pháp sinh học

Thiên địch của rệp sáp là bọ rùa. Những con bọ rùa dài khoảng 4 mm. Khi còn là ấu trùng và trưởng thành đều ăn rệp sáp, chúng có thể kiểm soát sự nhiễm sâu nặng trong vòng 2-3 tháng. 

Oligochrysa lutea cũng giúp kiểm soát sâu bệnh. Loài ký sinh trùng được giới thiệu, rất hiệu quả. Ký sinh trùng này cần được giải phóng từ 5 đến 10.000 mỗi ha, một lần trong tháng 10 đến tháng 1. Sự phát triển của nó ảnh hưởng đến những kẻ thù tự nhiên. Sử dụng thuốc phun còn lại vào gốc cây để kiểm soát kiến. Sự phát triển của nó bị hãm lại khi bạn có sử dụng thuốc trừ sâu ức chế thiên địch.

Hoặc sử dụng các loại vi sinh nấm như tại Phân thuốc vi sinh – AT đang áp dụng. Chúng bám lên Rệp sáp khiến chúng biếng ăn, tiêu diệt trứng của chúng hạn chế phát triển của rệp sáp lại.

Các biện pháp khác

Việc khử trùng bằng cách sử dụng bao bọc đã được khuyến cáo để ngăn ngừa sự lây lan của rệp sáp ở các loại cây có múi và các loại cây khác bị rệp sáp tấn công. Bảo vệ cây trồng cam quýt để giảm sự tiếp xúc giữa cây và làm sạch kỹ lưỡng các thiết bị và vật liệu thu hoạch rất hữu ích để giảm sự lan truyền của côn trùng không chỉ có rệp sáp. Bởi vì rệp sáp có thể phong phú hơn đối với một số vật chủ trong vườn, nên tránh sự phát triển của những cây này gần các cây khác. Những cây này nên được theo dõi và điều trị để diệt trừ để ngăn chặn sự lây lan.

Bạn có thể tham khảo bài viết Biện pháp phòng trừ sâu bệnh hại cây trồng

Với những cây chết bởi rệp sáp hại Cam Quýt Bưởi Chanh

Trước khi trồng lại cây khác cần rải hoặc tưới thuốc trừ rệp vào gốc để diệt rệp. Sau đó phải thường xuyên theo dõi để kịp thời phát hiện và diệt trừ rệp.

Nếu đất trong vườn khô có thể dùng xà beng thuôn chọc một số lỗ (khoảng 20cm chọc một lỗ) trong diện tích của tán cây, với độ sâu khoảng 20-40cm. Sau đó pha thuốc theo nồng độ khuyến cáo rồi tưới đầy các lỗ vừa chọc và lấp kín đất lại

Nếu đất vườn ẩm ướt có thể dùng cào sắt 3 răng, cào xới lớp đất mặt dưới tán cây, sâu khoảng 5-7cm rồi rải thuốc.

Cào nhẹ trộn thuốc xuống dưới, thuốc sẽ bốc hơi xông hơi diệt rệp. Sau khi diệt rệp nên tăng cường bón thêm phân vào gốc hoặc phun phân qua lá để phục hồi sức khoẻ cho cây

Chúng tôi hy vọng sau bài viết này các bạn có thể hiểu và phòng tránh được  các nhóm rệp sáp hại Cam Quýt Bưởi Chanh này Chúc các bạn thành công.